Literatura zakorzenienia, literatura ucieczki. Szkice o prozie amerykańskiej po 2000 roku – EBOOK

Autor przygląda się najnowszej prozie amerykańskiej w różnych kontekstach, z których ona wyrasta i do których się odnosi: społecznych, historycznych, geograficznych, politycznych. Każde wydarzenie lub zjawisko odciskające trwały ślad w świadomości i wrażliwości ludzi spotyka się w dużej skali z odzewem na amerykańskim rynku książki – jako przykłady można podać 11 września 2001 roku, kryzys ekonomiczny z roku 2008 czy ekspansję Internetu. Prezydentura Donalda Trumpa, która mocno porusza intelektualne kręgi społeczeństwa Stanów Zjednoczonych, też przypuszczalnie zaowocuje dość wyraźnie na polu literatury.

Miarą zakorzenienia współczesnej prozy amerykańskiej w kulturze jest wszak nie tylko wyczulenie pisarzy na możliwe implikacje aktualnych okoliczności, ale też stopień odzwierciedlenia świadomości historycznej w ich utworach. Przeszłość nieustannie powraca w literaturze tworzonej za oceanem, Amerykanie chyba najlepiej spośród wszystkich nacji opanowali sztukę przepracowywania zaszłości dziejowych za pomocą form narracyjnych. Literatura amerykańska jest też (zawsze była) zakorzeniona w przestrzeni i na jej przykładzie doskonale widać kulturotwórczą rolę pisarstwa regionalnego.

W najnowszej prozie amerykańskiej nie zanikła tradycja eskapistyczna, mająca kluczowe znaczenie od czasów romantyzmu. Ucieczka pozostaje przewodnim motywem tematycznym, ale eskapizm ma też ciekawe przejawy formalne. Nie przedawniła się istota lekcji Nathaniela Hawthorne’a, który przeszło sto pięćdziesiąt lat temu w przedmowie do Domu o siedmiu szczytach zdefiniował romans jako gatunek amerykański i napisał o potrzebie szukania obszarów, gdzie wyobraźnia uwolniłaby się z rygorów realności.

******

Literature of Rootedness, Literature of Escape. Essays on American Fiction after 2000

The author explores contemporary American fiction in its various contexts: social, historical, geographical, political. Every event or phenomenon that leaves an imprint in people's consciousness – to mention 9/11, the recession of 2008, or the expansion of the Internet - has a complex representation in literature.

Keywords: american fiction, ethnic writing, genre, context, canon.

Zobacz inne publikacje Marka Paryża »

Marek Paryż – amerykanista, pracownik Instytutu Anglistyki Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie kieruje Zakładem Literatury Amerykańskiej. W swoich badaniach zajmuje się prozą XIX-wieczną i współczesną oraz filmem, ze szczególnym uwzględnieniem westernów amerykańskich i transnarodowych. Do jego najnowszych publikacji należą m.in. współredagowane numery specjalne czasopism „Studia Filmoznawcze” (2017) i „Papers on Language and Literature” (2018), poświęcone problematyce współczesnych westernów. Dla Wydawnictw UW współredaguje serię „Mistrzowie literatury amerykańskiej”, do której przygotował tomy zbiorowe na temat twórczości Dona DeLillo, Cormaca McCarthy'ego, pisarzy Beat Generation i Thomasa Pynchona (ostatni – z Tadeuszem Piórą). Stale współpracuje z czasopismami „Nowe Książki” i „Tekstualia”; publikował także w „Akcencie”, „Arte”, „Tyglu Kultury” i „Literaturze na Świecie”. Redaktor naczelny amerykanistycznego rocznika "Polish Journal for American Studies".