Etyka wydawnicza

ETYKA WYDAWNICZA

Zasady etyki wydawniczej mające na celu przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom publikacyjnym, przyjęte i stosowane przez Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, zgodne z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics) https://publicationethics.org/

Przed akceptacją do wydania, monografie i czasopisma zgłoszone do WUW są weryfikowane pod kątem zgodności z zasadami etyki wydawniczej, rzetelności i wartości naukowej. Szczególną uwagę zwracamy na etap recenzowania prac oraz prawidłowy przebieg całego procesu wydawniczego.

Wszystkie dostarczone do WUW i wstępnie zaakceptowane do wydania teksty monografii sprawdzane są w systemie antyplagiatowym iThenticate.

Dla ułatwienia współpracy autorów, redaktorów naukowych oraz recenzentów z wydawnictwem publikujemy najważniejsze zasady etyczne, którymi kierujemy się w naszej działalności.

Przyjęcie tekstu do publikacji jest wykluczone, jeżeli autor/rzy naruszyli zasady etyki w prowadzeniu badań wykorzystanych w publikacji, w tym w szczególności gdy:

Brak jest pisemnej zgody osób (badanych, badaczy i współpracowników) na udział w badaniach;

Doszło do naruszenia zasad poufności wobec uczestników badań;

Uczestnicy nie zostali poinformowani o ryzyku i niebezpieczeństwach (fizycznych, emocjonalnych, intelektualnych czy mających wpływ na reputację) wynikających z prowadzonych badań;

Doszło do zaniechań w zakresie zabezpieczenia przed zagrożeniami wynikającymi z prowadzonych badań;

Nie przestrzegano wymogów prawnych i etycznych w stosunku do ludzi i zwierząt biorących udział w badaniach, a także do wykorzystywanych w badaniach organów lub tkanek ludzkich oraz odnoszących się do ochrony środowiska;

Nie okazano należnego szacunku w przedstawianiu szczątków ludzkich i obiektów o charakterze religijnym.

Komisja Rektorska ds. Etyki Badań Naukowych z Udziałem Człowieka Uniwersytetu Warszawskiego >>>

Zasada przestrzegania norm prawnych i zawodowych. Wszystkie osoby zaangażowane w prowadzenie badań oraz powstanie publikacji zobowiązane są do przestrzegania norm prawnych i etyki zawodowej nałożonych przez organizacje zawodowe i podmioty finansujące badania, np. Komisję Europejską (Research and innovation (europa.eu))

Zasada równego traktowania
Rasa, płeć (w tym ciąża oraz tożsamość płciowa), orientacja seksualna, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo, wiek, stan cywilny czy rodzicielski, niepełnosprawność oraz przekonania polityczne autorów w żaden sposób nie wpływają na ocenę tekstów. Teksty oceniane są wyłącznie pod względem merytorycznym.

Kryteria przyjmowania tekstów do publikacji
W przypadku monografii naukowych wydawca / redaktor naukowy, a w przypadku czasopism ich redaktorzy naczelni decydują, które teksty zostaną opublikowane. Przy przyjmowaniu tekstów do publikacji brane są pod uwagę opinie recenzentów dotyczące wartości naukowej pracy, oryginalności ujęcia problemu, przejrzystości wywodu.

Przeciwdziałanie konfliktom interesów
Nieopublikowane teksty, poufne informacje, oryginalne idee muszą być zachowane w tajemnicy i bez pisemnej zgody autorów nie mogą zostać wykorzystane przez pracowników wydawnictwa ani żadne inne osoby uczestniczące w procesie wydawniczym. Autorzy, recenzenci, redaktorzy są zobowiązani do ujawnienia potencjalnego konfliktu interesów, który mógłby wykluczyć ich z udziału w procesie wydawniczym.

Zasada rzetelności naukowej
Redaktorzy naukowi monografii wieloautorskich oraz redakcje czasopism dbają o rzetelność naukową publikowanych prac. W celu jej zachowania mogą nanosić stosowne zmiany i poprawki. W przypadku podejrzeń o nieuczciwe praktyki (w szczególności celowy plagiat i fałszowanie wyników badań) zobowiązani są podjąć decyzję o wycofaniu publikacji i poinformować o tym odpowiednie podmioty, takie jak instytucje zatrudniające autora, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.

Wycofanie tekstu
Wydawca, redaktor naukowy monografii wieloautorskiej oraz redaktor naczelny czasopisma mają prawo wycofać tekst z publikacji, jeżeli:

istnieją dowody świadczące o braku wiarygodności wyników badań i/lub fałszowaniu danych, jak również w przypadku popełnienia niezamierzonych błędów (np. błędy w obliczeniach, błędy metodologiczne);
praca nosi znamiona plagiatu bądź narusza zasady etyki wydawniczej.

Autorstwo publikacji

Autor zobowiązany jest do rzetelnego opisu wykonanych prac badawczych oraz obiektywnej interpretacji wyników. Prace powinny zawierać informacje umożliwiające identyfikację źródeł danych, a także powtórzenie badań. Niezgodne z zasadami etyki wydawniczej prezentowanie i interpretowanie danych oraz wyników badań jest niedopuszczalne i skutkować może wycofaniem tekstu.

Autor poproszony o przedstawienie nieprzetworzonych wyników badań wykorzystanych w tekście zobowiązany jest zapewnić dostęp do tych danych, także po opublikowaniu pracy.

Ogólnie uznane zasady autorstwa pracy zostały opisane przez Council of Science Editors (https//:www.councilscienceeditors.org)

Autor może zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. Wykorzystane w publikacji badania i/lub informacje pochodzące od innych naukowców powinny być oznaczone w sposób niebudzący wątpliwości co do ich autorstwa. Plagiat, autoplagiat czy fałszowanie danych są niedopuszczalne.

Autorzy zgłaszający do publikacji teksty wieloautorskie mają obowiązek ujawnić wkład poszczególnych autorów w powstanie tekstu (z podaniem afiliacji autorów oraz informacji, kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystanych przy tworzeniu tekstu).

Hostwriting oraz guest authorship są przejawami nierzetelności naukowej i wszelkie wykryte ich przypadki powinny być ujawniane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów, takich jak instytucje zatrudniające autora, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.
Niedopuszczalne jest:

a. Kupowanie lub sprzedawanie autorstwa prac naukowych;
b. Uwzględnianie jako współautorów prac naukowych osób, które nie miały w nie żadnego wkładu merytorycznego, a jedynie umożliwiły uzyskanie finasowania badań i powstania publikacji, lub mogą zapewnić takie finansowanie w przyszłości;
c. Wzajemne dopisywanie współpracowników / kolegów jako współautorów publikacji w celu zwiększenia liczby publikacji pracowników danej jednostki, bez ich rzeczywistego wkładu merytorycznego w publikację;
d. Dopisywanie jako współautora cenionego naukowca ze względu na to, że jego nazwisko zwiększa szanse na opublikowanie pracy lub zapewnia większy wpływ publikacji;
e. Wykorzystywanie przez starszych badaczy wyższej pozycji naukowej lub zawodowej, aby wymusić uwzględnienie ich jako współautorów w pracach napisanych przez młodszych kolegów, często pozostających wobec nich w zależności służbowej.

Autor zobowiązany jest wymienić w bibliografii tylko te publikacje, które zostały przez niego wykorzystane przy tworzeniu tekstu.

Jeśli autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w swoim tekście, zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym wydawcę w celu skorygowania zaistniałych błędów przy kolejnym wydaniu lub dodruku.

Zasady recenzowania

Czasopisma
Zasady recenzowania czasopism wydawanych przez WUW dostępne są na ich stronach internetowych.

Monografie

WUW stosuje recenzje typu peer rewiev;

Standardowo monografie są recenzowane przez dwóch recenzentów;

Wyboru recenzentów dokonuje wydawca.;

Recenzent nie powinien oceniać tekstu, w przypadku którego może występować konflikt interesów z autorem. Jest zobowiązany poinformować o takim konflikcie WUW przed przystąpieniem do recenzji;

Po wyrażeniu zgody na wykonanie recenzji oraz uzgodnieniu terminu recenzent otrzymuje od wydawcy formalne zlecenie wykonania recenzji z wyszczególnieniem obszarów, na które powinien zwrócić szczególną uwagę oraz ramowymi wytycznymi dotyczącymi formy recenzji;

Jeżeli z jakichś względów recenzent nie jest w stanie dostarczyć recenzji w ustalonym terminie, powinien niezwłocznie poinformować o tym wydawcę;

Treść wszystkich recenzowanych prac oraz ich recenzji ma charakter poufny. Ujawnianie treści prac i/lub recenzji osobom trzecim jest niedopuszczalne (z wyjątkiem osób, które biorą udział w procesie wydawniczym);

Recenzja powinna mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka autora pracy jest co najmniej niestosowna. Wszystkie uwagi recenzenta powinny zostać odpowiednio uargumentowane;

Jeśli zachodzi taka potrzeba, recenzent powinien wskazać publikacje związane z tematyką tekstu niezacytowane przez autora;

Recenzent powinien wskazać i zgłosić wydawcy wszelkie istotne podobieństwa recenzowanego tekstu do innych znanych mu prac;

Recenzent nie może wykorzystywać recenzowanej pracy dla swoich osobistych potrzeb i korzyści;

Autor otrzymuje recenzje od wydawcy i jest zobowiązany sporządzić odpowiedź na recenzje;

Recenzent dostarcza recenzję w postaci opisowej oraz tabelę podsumowującą. W tabeli ma do wyboru następujące warianty:

a. Przyjąć pracę do wydania bez zmian
b. Przyjąć pracę po wprowadzeniu postulowanych poprawek bez konieczności kierowania do powtórnej recenzji
c. Przyjąć pracę po wprowadzeniu postulowanych poprawek i po przeprowadzeniu powtórnej recenzji
d. Nie przyjmować pracy do wydania;

W przypadku konieczności skierowania pracy do ponownej recenzji po poprawkach recenzję tę może wykonywać pierwotny recenzent lub inny recenzent powołany przez wydawcę;

Wydawca podejmuje decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu pracy na podstawie recenzji:

a. W przypadku dwóch pozytywnych recenzji praca zostaje przyjęta do publikacji
b. W przypadku dwóch negatywnych recenzji praca zostaje odrzucona
c. W przypadku jednej pozytywnej i jednej negatywnej recenzji praca zostaje skierowana do trzeciej recenzji; przy dwóch pozytywnych recenzjach i jednej negatywnej praca zostaje przyjęta, przy dwóch negatywnych recenzjach i jednej pozytywnej praca zostaje odrzucona.

Jeśli zachodzi podejrzenie plagiatu, w zależności od jego charakteru i zakresu:

a. W przypadku monografii jednoautorskiej wydawca kontaktuje się z autorem, a następnie podejmuje ostateczną decyzję co do odrzucenia tekstu / przyjęcia niezbędnych korekt;
b. W przypadku monografii wieloautorskiej wydawca kontaktuje się z redaktorem naukowym; redaktor naukowy, po rozmowie z autorem, podejmuje ostateczną decyzję co do wycofania tekstu / wprowadzenia korekt.