Monastycyzm XV–XVIII wieku. Tradycja średniowieczna wobec wyzwań nowożytnego humanizmu. Tom IV

W tomie dotyczącym monastycyzmu w I Rzeczypospolitej przedmiot badań stanowią teksty reprezentujące rozmaite gatunki literackie, oba języki (łacinę i polszczyznę) oraz różne środowiska monastyczne. Zostały dobrane tak, by książka miała charakter interdyscyplinarny. Na tom składają się studia o charakterze analityczno-interpretacyjnym. Aczkolwiek dominuje perspektywa literaturoznawcza, obecne są także rozprawy poświęcone artefaktom, historyczno-kulturowe i muzykologiczna. Dzięki stabilności Reguły św. Benedykta i jej zdolności do adaptowania się do rozmaitych warunków kulturowych, zakony mnisze były zdolne do zmierzenia się również z nowożytnym humanizmem. Hermeneutykę wartości rozumiemy jako wynik interferencji trzech czynników: długiego trwania tradycji monastycyzmu średniowiecznego, renesansowego humanizmu, modyfikującego świat wartości i erudycji benedyktynów, obecnego w kulturze intelektualnej Tyńca od lat siedemdziesiątych XVI wieku do co najmniej połowy wieku XVIII, katolicyzmu potrydenckiego, zwłaszcza w wersji jezuickiej.

Dwunastotomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV-XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym oryginalnej struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne i religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy.

Zobacz inne publikacje z serii: Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości »

Michał Gronowski OSB,
Między tradycją a reformą. Wartości monastyczne na obrazach w tynieckich stallach
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.56-79

Michał Gronowski OSB,
Piotr Urbański,
Nowożytne piśmiennictwo monastyczne w Pierwszej Rzeczypospolitej. Zarys
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.338-354

Michał Gronowski OSB,
Piotr Urbański,
Stare wino w nowych bukłakach? Dziedzictwo średniowiecznych mnichów wobec wyzwań epoki potrydenckiej i humanizmu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.19-55

Jolanta Gwioździk,
Benedyktynka doskonała (Pektoralik duchowny, 1681)
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.80-114

Anna Kapuścińska,
Centuria epigrammatum super vitam Divi Bernardi Etosu cysterskiego demonstracja kunsztowna: między perspektywą biograficzną a uniwersalnym wzorcem cnoty
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.173-211

Elwira Buszewicz,
Fragmenty wielkich (księgo)zbiorów Okolicznościowe publikacje Kazimierza Fortunata Albrychowicza związane z promocjami na Uniwersytecie Krakowskim
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.271-297

Magdalena Walter-Mazur,
In te credo sponse amate. Arie i duety ze spuścizny muzycznej sandomierskich benedyktynek jako świadectwo ich pobożności indywidualnej i wspólnotowej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.298-320

Janusz S. Gruchała,
Kartka z dziejów cysterskiego piśmiennictwa ascetycznego Twórczość opata szczyrzyckiego Przemysława Domiechowskiego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.212-233

Marcin Godawa,
Kąpiel duszna albo ćwiczenie żywota duchownego (1609) benedyktyńskim wydarzeniem formacyjnym
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.115-134

Michał Czerenkiewicz, https://orcid.org/0000-0003-2219-6262
Mirakularny wymiar duchowości benedyktynów na przykładzie kultu Matki Bożej Tuchowskiej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.135-172

Krzysztof Obremski,
Status benedyktynów w Opisie obyczajów za panowania Augusta III ks. Jędrzeja Kitowicza
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.321-337

Milewska-Waźbińska Barbara,
Symbolika krzyża w łacińskim panegiryku ku czci prymasa Teodora Potockiego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.252-270

Tomasz Nastulczyk,
Święta Hildegarda w siedemnastowiecznych Staniątkach
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.234-251

Michał Gronowski OSB,
Piotr Urbański,
Wprowadzenie do lektury tomu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323525615.pp.9-18