Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich

Książka przybliża polskiemu czytelnikowi debaty naukowe i rozwój badań w zakresie konstruktywizmu ugruntowane już w nauce europejskiej i anglosaskiej, ale praktycznie nieobecne lub dopiero pojawiające się na gruncie polskim. Książka stawia sobie za zadanie zaprezentować grono badaczy, którzy mierzą się z próbą przetransponowania teoretycznych dyskusji oraz wartości i słabości analitycznych konstruktywizmu poprzez opis przykładów i rezultatów konkretnych konstruktywistycznych projektów badawczych.

Publikacja składa się z 3 części poświęconych założeniom konstruktywizmu, jego zastosowaniom w badaniu Unii Europejskiej i jej oddziaływania na środowisko zewnętrzne oraz powstawaniu tożsamości europejskiej.

Książka jest długo oczekiwaną pozycją na polskim rynku wydawnictw akademickich. Wypełnia lukę w dziedzinie studiów europejskich i, szerzej, stosunków międzynarodowych jako dyscypliny naukowej. Przybliża polskiemu czytelnikowi debaty naukowe i rozwój badań w zakresie konstruktywizmu ugruntowane już w nauce europejskiej i anglosaskiej, ale praktycznie nieobecne lub dopiero pojawiające się na gruncie polskim. [...] Autorzy próbują przyczynić się do ewolucji teoretycznej studiów europejskich i stosunków międzynarodowych w Polsce w kierunku zgodnym z najnowszymi tendencjami w nauce światowej, uwzględniając w szczególności ich „zwrot socjologiczny”.
Z recenzji Xymeny Kurowskiej, Central European University

W części pierwszej Anna Visvizi stosuje konstruktywistyczne podejście do analizy kryzysu w Grecji. Badaczka w sposób przekonujący pokazuje, że idee i stereotypy odgrywały w nim ważną rolę. Janusz Ruszkowski dowodzi przydatność konstruktywizmu w badaniach oddziaływania europeizacji na funkcjonariuszy w Radzie Unii Europejskiej (europeizacja ad personam). Barbara Urban prezentuje dorobek teoretyczny niemieckiego konstruktywizmu, w szczególności wyjaśnia za pomocą kategorii tożsamości trudności w powstawaniu Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony oraz Europejskiej Unii Walutowej. Tomasz G. Grosse traktuje natomiast konstruktywizm jako metodę inżynierii społecznej, która polega na konstruowaniu, maskowaniu i legitymizowaniu rzeczywistości społecznej. Badacz przedstawia strategię oddziaływania za pomocą idei na proces integracji europejskiej na przykładzie Parlamentu Europejskiego.
Część druga poświęcona jest funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Otwiera ją artykuł Anny Skolimowskiej na temat zastosowania konstruktywizmu do analizy instytucjonalnego i materialnego wymiaru zewnętrznych relacji Unii Europejskiej. Adam Kirpsza stosuje metody ilościowe do wyjaśniania negocjacji projektów aktów prawnych w tzw. trialogach, gdzie kluczową rolę odgrywają kwestie normatywne. Kamil Ławniczak porównuje wyjaśnienia konstruktywistyczne i racjonalistyczne, dochodząc do wniosku, że konstruktywizm ma wiele do zaoferowania w zakresie wyjaśnienia wpływu socjalizacji na unijny proces decyzyjny. Rafał Riedel objaśnia funkcje pełnione przez rotacyjną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej za pomocą kategorii roli, wskazując, że przeszła ona ewolucję od funkcji czysto organizacyjnych, poprzez wzrost znaczenia politycznego, aż do ograniczenia jej znaczenia w Traktacie Lizbońskim. Część tę zamyka Adam Jaskulski, który analizuje wyjaśnienia sposobu kształtowania unijnej rzeczywistości przez wyroki Trybunału Sprawiedliwości.
Część trzecia poświęcona jest zastosowaniom konstruktywizmu w badaniu powstawania tożsamości europejskiej. Marta Makowska omawia pojęcie tożsamości europejskiej, przedmiot badań konstruktywistycznych w tym zakresie oraz problemy, wyzwania i nieścisłości występujące w dotychczasowej literaturze przedmiotu. Jerzy Sielski analizuje z kolei, jak przełamać stereotypy, które tworzą barierę w postrzeganiu imigrantów przybywających do państw Unii, co wymaga to nie tylko prawnego uregulowania tej kwestii, lecz także odpowiedniego jej zaprezentowania w sferze świadomościowej. Jarosław Sadłocha bada wystąpienia przedstawicieli instytucji unijnych z okazji przyznania Unii Europejskiej Pokojowej Nagrody Nobla w 2012 r. Pokazuje na tym przykładzie także rolę symboli i wpływ komunikacji na powstawianie norm, tożsamości i interesów państw. Konrad Madany wskazuje na konstruktywistyczne pochodzenie idei Unii Europejskiej jako potęgi normatywnej oraz dokonuje własnej oceny normatywnego wpływu Unii Europejskiej na Ukrainę.
Jacek Czaputowicz, Z Wprowadzenia

Jerzy Sielski,
Asertywność czy empatia głównym elementem osobowości europejskiej?
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.235-244

Józef Jaskulski,
Działalność Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z perspektywy konstruktywizmu i teorii dyskursu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.208-220

Konrad Madany,
Koncepcja Unii Europejskiej jako potęgi normatywnej w optyce konstruktywizmu – studium przypadku Ukrainy
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.258-282

Anna Visvizi,
Konstruktywizm a kryzys w Grecji: deficyt, Troika i społeczna konstrukcja rzeczywistości
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.33-51

Jarosław Sadłocha,
Konstruktywizm a rola symboli w stosunkach międzynarodowych na przykładzie integracji europejskiej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.245-257

Grosse Tomasz,
Konstruowanie rzeczywistości jako metoda integracji europejskiej. Przykład Parlamentu Europejskiego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.87-108

Kamil Ławniczak,
Od paradygmatu do teorii konkretnej. Wkład konstruktywizmu w badaniu specyfiki podejmowania decyzji w Radzie Unii Europejskiej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.170-189

Rafał Riedel,
Podejście konstruktywistyczne w analizie rotacyjnej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.190-207

Janusz Ruszkowski,
Podejście konstruktywistyczne w badaniach europeizacji ad personam. W kierunku socjofunkcjonalizmu
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.52-72

Marta Makowska,
Podejście konstruktywistyczne w badaniach nad tożsamością europejską
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.221-234

Barbara Urban,
Przydatność niemieckiego konstruktywizmu do badania integracji europejskiej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.73-86

Anna Skolimowska,
Teoretyczne i empiryczne zastosowanie konstruktywizmu do analizy zewnętrznych relacji UE
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.109-134

Jacek Czaputowicz,
Wprowadzenie. Potencjał konstruktywizmu w wyjaśnieniu integracji europejskiej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.7-32

Adam Kirpsza,
Zastosowanie konstruktywizmu w wyjaśnianiu przebiegu i efektów procesu legislacyjnego UE
https://doi.org/10.31338/uw.9788323521709.pp.135-169