Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 13. Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć. Pomiechówek, Chełmno nad Nerem, Treblinka - PDF

Tom składa się z dwóch oddzielnych części. Pierwsza dotyczy obozu przejściowego w Pomiechówku, druga - ośrodków zagłady w Chełmnie nad Nerem i w Treblince. Liczba ofiar Chełmna i Treblinki jest nieporównywalnie większa, niemniej członkowie "Oneg Szabat" poświęcili ofiarom Pomiechówka stosunkowo dużo uwagi. Latem 1941 roku, gdy do getta warszawskiego przybyli świadkowie wydarzeń w tym obozie, ośrodki w Chełmnie i Treblince jeszcze nie istniały. Współpracownicy Ringelbluma nie dysponowali też zapewne bezpośrednimi relacjami o losach Żydów na terenach zajmowanych przez Niemców po rozpoczęciu wojny z ZSRR. Dlatego wstrząsające świadectwa więźniów Pomiechówka musiały zrobić na ankieterach "Oneg Szabat" ogromne wrażenie.

Bezpośredni dostęp do całej grupy świadków zbrodni dał wyjątkową okazję do sporządzenia szczegółowego opisu wydarzeń. Sytuacja taka nie powtórzyła się już później. Świadectwa o głównych ośrodkach zagłady na ziemiach polskich były zbierane od pojedynczych uciekinierów lub docierały do Warszawy za pośrednictwem osób trzecich. Relacje byłych więźniów Pomiechówka, spisane przez Salomeę Ostrowską i sygnowane przez autorów, nie tylko dostarczają informacji o tym obozie przejściowym, ale pokazują też metody pracy grupy Ringelbluma.

Do książki dołączona jest płyta zawierająca zeskanowane oryginały opublikowanych dokumentów.

******

The Ringelblum Archive. Volumen 13. The Last Stage of Resettlement Is Death

The first part of the volume contains documents which describe the six-week detention of around 4,000 Jews in Pomiechówek, north of Warsaw, in 1941. The documents are: individual testimonies, minutes of interviews with prisoners, and a study based on interviews, supplemented by a list of people murdered or deceased in the camp. The second part concerns the extermination centres in Chełmno nad Nerem and Treblinka II, including: testimonies of refugees from the camps; a report based on the testimonies; letters that warn of the oncoming Holocaust; testimonies of people who had obtained first-hand knowledge from the refugees; an article published in an underground periodical and sketches of the Treblinka camp.

Keywords: Pomiechówek, Cehłmno nad Nerem, Treblinka II, resettlement, extermination camps, Ringelblum Archive, Holocaust, history of Jews, World War II.