Muzea-preteksty. Niezrealizowane przedsięwzięcia muzealne wobec negatywnego dziedzictwa w Warszawie

Książka przedstawia niezrealizowane koncepcje muzeów, które formułowano w kontekście przełomowych dla Warszawy momentów XX wieku. Były one pretekstem do fizycznej transformacji i symbolicznego przechwycenia budowli postrzeganych jako „negatywne dziedzictwo” (Lynn Meskell). Muzea te miały służyć zagospodarowaniu i przekształceniu budynków, o których dalszą przyszłość toczono publiczne spory: opuszczony przez wiernych w 1915 roku sobór prawosławny na pl. Saskim, szykowany do powojennej odbudowy Zamek Królewski, odziedziczony po PRL-u Pałac Kultury i Nauki. Kto i dlaczego domagał się utworzenia muzeów w tych obiektach? Dlaczego te muzea nie powstały? Co z tego wynikło? Podstawą analiz są m.in. materiały archiwalne, dokumentacja projektowa, artykuły prasowe, a nawet utwory literackie.

Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, która w 2020 roku otrzymała wyróżnienie w konkursie Nagroda Prezydenta m.st. Warszawy za prace dyplomowe z zakresu rozwoju Warszawy.

Praca stanowi część projektu ECHOES, który otrzymał finansowanie z Programu Unii Europejskiej Horyzont 2020 na rzecz badań i innowacyjności na podstawie umowy grantowej nr 770248.

******

Museums–Pretexts. Unrealised Museum Projects Against Negative Heritage in Warsaw

The book presents unrealised museum projects, which were conceived in the context of the 20th century breakthrough moments for Warsaw as pretexts for physical transformation and symbolic interception of buildings perceived as “negative heritage”. Such museums were meant to exploit and transform the buildings whose future was the subject of public debate.

Keywords: city, museum, negative heritage, memory, Warsaw.

Bardzo mnie przekonuje, zarówno w warstwie deklarowanej postawy badawczej, jak i wdrożonej praktyki, krytycyzm Autora i otwartość na różne interpretacje. […]I również szeroki katalog źródeł, ich nieoczywistość, różnorodność gatunkowa i miejsce przechowywania pokazują, z jaką swobodą, ale i inwencją Bukowiecki poszukuje odpowiedzi na swoje pytania badawcze.
Z recenzji dr hab. Julity Makaro, prof. UWr

Łukasz Bukowiecki łączy różne tradycje badawcze i teoretyczne, niezwykle sprawnie balansując na granicy studiów miejskich, pamięcioznawstwa i muzeologii. […] udowadnia, że partykularna „polsko-polska” historia – o ile zostaną dostrzeżone prawidłowości i uda się wypracować nowe terminy – może być interesująca także i w najszerszym, międzynarodowym kontekście.
Z recenzji dr hab. Romy Sendyki, prof. UJ

Dr Łukasz Bukowiecki – kulturoznawca, socjolog kultury, historyk muzealnictwa. Adiunkt w Zakładzie Kultury Współczesnej Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, członek Pracowni Studiów Miejskich IKP UW. Współpracuje z Centrum Badań nad Kulturą Warszawy UW oraz Centrum Badań nad Pamięcią Społeczną na Wydziale Socjologii UW, gdzie w latach 2018–2021 uczestniczył w międzynarodowym projekcie badawczym ECHOES (program Horyzont 2020). Zajmuje się badaniami instytucji dziedzictwa kulturowego, praktyk pamięci społecznej i cyrkulacji miejskich wyobrażeń. Autor książki Czas przeszły zatrzymany. Kulturowa historia skansenów w Szwecji i w Polsce (Warszawa 2015).