Krytyczne studia nad dziedzictwem. Pojęcia, metody, teorie i perspektywy

Antologia prezentuje szerokie spektrum problematyki podejmowanej w ramach krytycznych studiów nad dziedzictwem i jest pierwszą tego typu publikacją w Polsce kompleksowo zapoznającą czytelnika z tematem, który dotychczas w artykułach autorów krajowych pojawiał się sporadycznie. Obejmuje dziesięć przetłumaczonych na język polski tekstów autorstwa uznanych badaczy. Artykuły poprzedza wstęp, w którym redaktorka naukowa omawia dotychczasowy dorobek i główne kierunki krytycznych studiów nad dziedzictwem w kręgu anglosaskim.

******

Critical Studies on Heritage. Concepts, Methods, Theories and Perspectives

The anthology presents a wide spectrum of issues explored within the framework of critical studies on heritage. It is the first publication of this kind in Poland, comprehensively introducing the reader to the subject which hitherto has appeared in the articles of Polish authors only sporadically. The book contains ten texts of leading scholars translated into Polish. They are preceded by an introduction in which the scientific editor discusses the previous achievements and the main fields of studies on heritage in the Anglo-Saxon subject literature.

Keywords: critical studies on heritage, protection of monuments, monuments and sites of memory, environmental humanities, posthumanism.

[…] jest to zbiór tekstów ważnych, a wręcz kanonicznych dla omawianej subdyscypliny […], stanowiących przełomowe i jednocześnie kluczowe pozycje w jej ramach, które ukształtowały odmienne i zrywające z dotychczasowym spojrzenie na dziedzictwo, sposoby myślenia o nim i próbę jego konceptualizacji oraz formy jego praktykowania i działań podejmowanych wokół dziedzictwa.
Z recenzji dr. hab. Michała Pawlety, prof. UAM

Bogactwo treści zawierających się w publikacji stanowi istotną, w polskim dyskursie wciąż nowatorską i niewystarczająco obecną, propozycję odpowiedzi na ważne pytania. Między innymi o to, czym jest dziedzictwo, jak jest rozumiane, konceptualizowane, praktykowane, jakie znaczenia nadawane są dziedzictwu, co stoi u podstaw i czym skutkuje sztuczne często dychotomiczne traktowanie dziedzictwa jako materialnego i niematerialnego, kulturowego i naturalnego, problematycznego i „oczywistego”, naszego i „obcego”, jakie dziedzictwo pozostawimy po sobie potomnym i wreszcie jak aktualne postrzeganie i traktowanie dziedzictwa rzutuje lub może rzutować na naszą przyszłość.
Z recenzji dr hab. Anny Izabelli Zalewskiej, prof. UŁ

Dr Monika Stobiecka – absolwentka studiów licencjackich i magisterskich na dwóch kierunkach na Uniwersytecie Warszawskim, historii sztuki (2009-2014) oraz archeologii (2010-2015), studiów doktoranckich na Wydziale „Artes Liberales” (program „Na styku kultury i natury”). Pracę doktorską „Natura artefaktu, kultura eksponatu. Status obiektu archeologicznego w przestrzeni muzeum” przygotowaną pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Poprzęckiej i prof. dr hab. Ewy Domańskiej obroniła summa cum laude w 2019 roku.

Stypendystka Fundacji z Brzezia Lanckorońskich (2016), Fundacji Kościuszkowskiej (2018, pobyt badawczy na Stanford University), Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2019, stypendium START dla najlepszych polskich młodych badaczy). Laureatka konkursów im. Jana Józefa Lipskiego (2015) i im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa (2019). Finalistka konkursu nagród naukowych tygodnika „Polityka” (2020). Laureatka nagrody im. Anny Zeidler-Janiszewskiej za najlepszy debiut książkowy przyznawanej przez Komitet Nauk o Kulturze PAN (2021). Członkini Akademii Młodych Uczonych PAN (2022–2026). Współzałożycielka Sekcji Dziedzictwa Europy Środkowo-Wschodniej w Stowarzyszeniu Krytycznych Studiów nad Dziedzictwem (Association of Critical Heritage Studies).

Realizowała projekty naukowe finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Diamentowy Grant, 2014) i Narodowe Centrum Nauki (Miniatura, 2021). Opublikowała monografie w serii „Nowa Humanistyka” Wydawnictwa IBL PAN oraz w wydawnictwie Routledge. Jej artykuły naukowe ukazały się w „Journal of Social Archaeology”, „Archaeological Dialogues”, „Journal of Contemporary Archaeology”, „Tekstach Drugich”, „Kulturze Współczesnej” czy „Przeglądzie Kulturoznawczym”. Wygłaszała wykłady gościnne w Stanford Archaeology Center (2018), Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (2020) czy Archaeology Centre na University of Toronto (2020). W ciągu ostatnich lat współpracowała z Muzeum Narodowym w Warszawie, Zachętą Narodową Galerią Sztuki, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Muzeum Architektury we Wrocławiu.

Interesuje się krytycznymi studiami nad dziedzictwem i muzeami, politycznymi uwikłaniami dziedzictwa, teorią i metodologią archeologii oraz przecięciem sztuki współczesnej i archeologii.

Denis Byrne, https://orcid.org/
BOSKIE ZNACZENIA. MATERIALNE DZIEDZICTWO RELIGIJNE W AZJI W UJĘCIU POSTSEKULARNYM
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.251-284

Rodney Harrison, https://orcid.org/
CZYM JEST DZIEDZICTWO?
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.37-77

Colin Sterling, https://orcid.org/
DZIEDZICTWO JAKO KRYTYCZNA METODA ANTROPOCENU
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.177-208

Laurajane Smith, https://orcid.org/
DZIEDZICTWO JAKO PROCES KULTUROWY
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.78-148

Alice Gorman, https://orcid.org/
KRAJOBRAZ KULTUROWY W KOSMOSIE
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.224-250

Trinidad Rico, https://orcid.org/
ODZYSKUJĄC POKATASTROFALNE NARRACJE O STRACIE W INDONEZJI
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.313-329

Monika Stobiecka, https://orcid.org/0000-0003-3774-6159
POSŁOWIE. HERITOLOGIA I (KRYTYCZNE) STUDIA NAD DZIEDZICTWEM W POLSCE
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.349-362

Rodney Harrison, https://orcid.org/
PRZEKROCZYĆ PODZIAŁ NA DZIEDZICTWO „NATURALNE” I „KULTURALNE”: KU ONTOLOGICZNEJ POLITYCE DZIEDZICTWA W EPOCE ANTROPOCENU
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.149-176

Þóra Pétursdóttir, https://orcid.org/
PRZEWIDYWANE PRZYSZŁOŚCI? MATERIAŁ DRYFUJĄCY JAKO DZIEDZICTWO: SPOSOBY POZNAWANIA
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.285-312

Cornelius Holtorf, https://orcid.org/
PRZYJMUJĄC ZMIANY: JAK DZIEDZICTWO KULTUROWE ZWIĘKSZA REZYLIENCJĘ KULTUROWĄ,
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.330-348

Caitlin DeSilvey, https://orcid.org/
RUDERALNE DZIEDZICTWO
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.209-223

Monika Stobiecka, https://orcid.org/0000-0003-3774-6159
WPROWADZENIE. KRYTYCZNE STUDIA NAD DZIEDZICTWEM: MIĘDZY TEORIĄ A PRAKTYKĄ
https://doi.org/10.31338/uw.9788323558637.pp.11-36