Archeologia zatroskania. Staropolskie kalendarze w działaniu

Kojarzone z intelektualnym obskurantyzmem, staropolskie kalendarze astrologiczne stały się synonimem mało wartościowej literatury „groszowej”, kupowanej w kramach i w sprzedaży obwoźnej. Wśród badaczy epoki staropolskiej panuje zgoda co do tego, że przez cały XVII i XVIII wiek były one istotnym fenomenem kulturowym, a dla wielu ówczesnych czytelników jedynym – poza książką religijną – źródłem kontaktu z medium druku.

Łącząc różne tradycje naukowe – w tym elementy mikrohistorii, antropologii druku i piśmienności, socjologicznej teorii czasu oraz badań z nurtu „zwrotu ku rzeczom” – praca kładzie nacisk na antropologiczne rozumienie praktyki kulturowej, jaką było korzystanie z drukowanego kalendarza, oraz jej implikacje dla pracy pamięci, racjonalności i autorefleksji oraz postrzegania czasu.

******

Archaeology of Concern. Old Polish almanacs in action

An analysis of Old Polish astrological almanacs that combines various scholarly traditions, such as elements of microhistory, anthropology of print and literacy, or the sociological theory of time. The author focuses on an anthropological understanding of the cultural practice and its implications for the functioning of memory, rationality and self-reflection, as well as the perception of time.

Keywords: old Polish culture, history of reading, astrological almanacs, microhistory, cultural history, time, literacy.

Zobacz inne publikacje w serii: Communicare – historia i kultura »

To subtelna, ale i wybitnie erudycyjna analiza szlacheckich zapisków, mająca niezaprzeczalne cechy eseju. […] Jeśli przyzwyczailiśmy się do myślenia o kalendarzach jako o pewnym dokumencie mentalności i horyzontów poznawczych ich autorów oraz czytelników, jeśli prywatną piśmienność szlachecką zwykliśmy postrzegać w kontekście twórczości sylwicznej, to dr Ada Arendt sugeruje prawdziwie oryginalną perspektywę badawczą, która – nie lekceważąc dawniejszych – pozwala ujawniać ich sens antropologiczny.
Z recenzji prof. dr hab. Mirosławy Hanusiewicz-Lavallee

Książka jest świetnie napisana – z niezwykłą lekkością, inwencją stylistyczną, słowotwórczą, kompozycyjną i konceptualną. Rzadko spotyka się tekst tak dobry literacko i zarazem precyzyjny pod względem naukowym.
Z recenzji dr. hab. Krzysztofa Mrowcewicza

Dr Ada Arendt – kulturoznawczyni, historyczka kultury, tłumaczka. Asystent w Zakładzie Historii Kultury w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.