Autodestrukcja. Sytuacje graniczne we współczesnej kulturze

Zbiór artykułów poświęconych zjawisku autodestrukcji w kulturze. Autorzy proponują spojrzenie na akty samobójcze z punktu widzenia kulturoznawczego, biorąc pod uwagę obszary współczesnej kultury, w których destrukcja (ściślej, zachowania samobójcze) staje się przedmiotem refleksji (literaturę, prasę, film). Książka ma oryginalną strukturę: każda część składa się z dwóch artykułów, których autorzy przyglądają się zagadnieniu zawartemu w tytule z odmiennych perspektyw, prowadząc rodzaj intrygującego dialogu i ukazując racje często będące w interpretacyjnym sporze.

Powstające w Polsce prace poświęcone tej problematyce przyjmują z reguły perspektywę psychologiczną, socjologiczną lub kryminalistyczną, nikt natomiast do tej pory nie próbował spojrzeć na nią z perspektywy kulturoznawczej. Samobójstwo to zawsze dramat człowieka. Sposób, w jaki kultura opisuje zjawisko dobrowolnej śmierci, mówi wiele nie tylko o autodestrukcji, ale przede wszystkim o tym, jak postrzegamy kwestie ludzkiej decyzji w sprawach ostatecznych.

******

Self-destruction. Border Situations in Contemporary Culture

A collection of articles devoted to self-destruction in culture. The authors analyse suicidal acts in terms of culture, taking into account contemporary culture (literature, press, film) in which such attempts become objects of reflexion. The book has a novel structure: each part consists of two articles, in which the authors observe the title problem from different perspectives, entering into an intriguing dialogue and showing arguments which are often debatable in terms of interpretation.

Keywords: self-destruction, border situations, suicidology, suicide, crisis, sociology, psychology.

[…] w polskich badaniach naukowych zagadnienia związane z samobójstwem czy szeroko rozumianym (zawsze świadomym) niszczeniem jednostkowego istnienia, nie zyskały [dotąd] należytego metodycznego oglądu […] Wokół spraw samobójstwa narosło w historii kultury tak wiele mitów, fałszywych rozeznań, nie wyłączając obostrzeń natury konfesyjnej, że dosyć trudno jest wydobyć się spod tych konwencjonalnych nawarstwień. Pojawienie się […] na naszym rynku wydawniczym zbioru tekstów Autodestrukcja. Sytuacje graniczne we współczesnej kulturze, pod redakcją Halszki Witkowskiej i Ewy Rudnickiej, trzeba uznać za znaczące wydarzenie naukowe, mające przy tym charakter w pewnych aspektach pionierski. Autorzy pracy postanowili bowiem przełamać swego rodzaju ograniczenia unoszące się nad problemami wiążącymi się z aktami samobójczymi i spojrzeć na nie z punktu widzenia kulturoznawczego […]
Z recenzji ks. prof. dr. hab. Jana Sochonia

Autorzy poszukują – każdy na swoim polu badawczym: socjologii, psychologii, etyki, prawa, kulturoznawstwa, kryminalistyki, religioznawstwa, wreszcie antropologii – adekwatnej odpowiedzi na pytanie o miejsce człowieka w świecie i jego niezrozumiałe pragnienie śmierci. Czynią to z chęci odnalezienia prawdy o ludzkiej egzystencji, ze świadomością nieustannej zmiany jej społecznego i kulturowego kontekstu. Pragną stworzyć holistyczny, kulturowy model interpretacji ludzkiej autodestrukcji, nie zapominając przy tym o profilaktyce, leczeniu i edukacji.
Z recenzji prof. dr. hab. Jacka Aleksandra Prokopskiego

Recenzja autorstwa ks. prof. dr. hab. Jana Sochonia opublikowana w kwartalniku "Kronos" nr 2(53)/2020 Wobec przygodności życia »

Grzenkowicz Maciej Nikodem, https://orcid.org/
„Looks Like It’s Suicide Again For Moe!” Etyka przedstawienia prób samobójczych w animated sitcoms na przykładzie Moego Szyslaka w serialu Simpsonowie
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.103-119

Ziółkowski Grzegorz, https://orcid.org/0000-0003-1888-9023
Echa protestacyjnych samospaleń w kulturze współczesnej. Wybrane przykłady
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.160-175

Czabański Adam, https://orcid.org/0000-0002-7878-7558
Mechanizmy zjawiska prowokowania własnego zabójstwa
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.143-159

Paweł Wojtas, https://orcid.org/
O niepełnosprawności inaczej. Narracyjna etyka niepełnosprawności w powieściach Johna Maxwella Coetzeego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.240-271

Witkowska Halszka, https://orcid.org/0000-0001-7950-5877
Obraz listu pożegnalnego i samobójcy w filmie fabularnym
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.120-140

Kiwerska Zuzanna Maria, https://orcid.org/
Problematyka badań nad zagadnieniem samobójstwa wśród Głuchych w Polsce
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.179-193

Mateusz Myszka, https://orcid.org/0000-0003-4989-7632
Samobójstwo a świadectwo. Analiza Przekleństw niewinności Jeffreya Eugenidesa
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.59-69

Ewa Rudnicka, https://orcid.org/0000-0001-5928-3162
Samobójstwo w starym stylu – o nazywaniu aktu samobójczego w polszczyźnie i notatkach prasowych z okresu I wojny światowej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.13-33

Bąkowicz Katarzyna, https://orcid.org/0000-0001-6365-2696
Sposób przekazywania informacji o samobójstwie w polskich mediach o najszerszym zasięgu. Studium przypadku Niebieskiego Wieloryba
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.34-55

Filipowicz Dominika, https://orcid.org/
Studium stereotypu samobójstwa z miłości na podstawie Romea i Julii Williama Szekspira
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.70-99

Oleszczyk Michał, https://orcid.org/0000-0003-3746-2420
Ślepnąc od świateł Jakuba Żulczyka i Krzysztofa Skoniecznego jako metafora autodestrukcji warszawskiej klasy kreatywnej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.223-239

Gabriela Niemczynowicz-Szkopek, https://orcid.org/
Tabu a świat niedorosłego odbiorcy. Rozmowa z dziećmi o cierpieniu, śmierci i samobójstwie na podstawie wybranych przykładów współczesnej literatury dziecięcej .
https://doi.org/10.31338/uw.9788323542735.pp.194-219