Dożywotnie więzienie na wokandzie trybunału strasburskiego

Kara dożywotniego pozbawienia wolności jest karą wyjątkową w odniesieniu zarówno do jej wymiaru, jak i reżimu wykonywania. Nakłada na system więzienny bezterminowy obowiązek oddziaływania – nie tylko zaspokajania podstawowych ludzkich potrzeb, lecz także oferowania sensownej i konkretnej oferty naprawczej. Ma być systemem okazji do rehabilitacji i poprawy, a tym samym stwarzania szans do odpowiedzialnego życia w społeczeństwie więziennym (chodzi przecież o przynajmniej ćwierć wieku życia skazanego) oraz wolnościowym.

Nowelizacja k.k. z czerwca 2019 roku odwraca jednak tę perspektywę, a propozycje bezwzględnego dożywotniego więzienia, tj. bez możliwości warunkowego zwolnienia, stanowią zaprzeczenie dotychczasowego sensu wykonania kary – co podkreślają autorzy. Analizują różne aspekty wykonywania kary dożywotniego więzienia z perspektywy soft law oraz orzeczeń trybunału strasburskiego wydanych na skutek skarg więźniów dożywotnich. Opisują też sprawy sygnalizujące problemy związane nie tylko ściśle z najsurowszą karą.

Książka adresowana do czytelników zainteresowanych problematyką wymiaru sprawiedliwości i obrony praw człowieka.

******

Life Imprisonment on the Docket of the Strasbourg Court

The authors analyse various aspects of life imprisonment sentence from the soft law perspective and examine the Strasbourg Court judgements issued in cases submitted by prisoners serving such sentences. They describe cases which indicate problems connected not only with this most severe punishment. They emphasise the fact that administering absolute life sentence without the possibility of conditional release is in contradiction to the imposed punishment.

Keywords: life imprisonment, human rights, judiciary system, international standards, Strasbourg Court.

Dr Ewa Dawidziuk – doktor nauk prawnych, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji oraz Centrum Prawa Amerykańskiego na Uniwersytecie Warszawskim, adiunkt w Katedrze Prawa Karnego Wydziału Prawa Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Warszawie. Pracę zawodową rozpoczęła w Kancelarii Sejmu, gdzie ukończyła aplikację sejmową. Od 2007 roku zatrudniona w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, od 2015 roku na stanowisku dyrektora Zespołu ds. Wykonywania Kar. Przeprowadziła wiele wizytacji jednostek penitencjarnych i innych miejsc detencji, reprezentowała Biuro RPO na rozprawach przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz sądami administracyjnymi. Koordynatorka zespołu ekspertów do spraw alimentów z ramienia RPO. Prowadzi zajęcia dydaktyczne na Uniwersytecie SWPS z modułu prawa karnego wykonawczego.

Dr Andriy Kosyło – doktor nauk prawnych, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Wołyńskiego w Łucku. Jako stypendysta Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (Program Kirklanda). Był ekspertem UE do spraw reformy karnego wymiaru sprawiedliwości w Uzbekistanie. Pracuje w Katedrze Kryminologii i Polityki Kryminalnej Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego. Wykonuje zawód adwokata i prowadzi kancelarię specjalizującą się w obsłudze międzynarodowego obrotu prawnego. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu wymiaru sprawiedliwości, pomocy prawnej oraz przestępczości zorganizowanej w Polsce i krajach byłego ZSRR.

Dr Maria Niełaczna – doktor nauk prawnych, kryminolog, adiunkt w Katedrze Kryminologii i Polityki Kryminalnej Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w kryminologii, prawie więziennym i prawach człowieka. W swoich badaniach koncentruje się na karierach kryminalnych, zbrodni zabójstwa, społecznym klimacie więzienia, karach skrajnie długoterminowych i prawach człowieka. Były ekspert NCN oraz NIK. Działa na rzecz więźniów, członek Komisji Ekspertów KMPT przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.