Kaznodzieje, nauczyciele, politycy. Ruchy przebudzenia religijnego i modernizacja w regionie nordyckim w XIX wieku – EBOOK

Prezentowana monografia przybliża zjawisko zachodzące w protestanckiej Skandynawii, którą w XIX wieku ogarnął ludowy i masowy ruch kaznodziejski. Był on sprzeciwem i świecką alternatywą wobec Kościoła państwowego i narzucanych przez państwo interpretacji wiary. Pod względem ideowym geneza ruchów kaznodziejskich związana była z pietyzmem, ważnym nurtem odnowy wewnątrz Kościołów protestanckich, zwłaszcza luterańskich, na przełomie XVII i XVIII wieku.

Autorka skupia się przede wszystkim na pozareligijnym, społecznym znaczeniu ruchów kaznodziejskich w Skandynawii. Jej zdaniem jest to nie tylko zjawisko w historii luteranizmu, ale przede wszystkim istotny aspekt społecznych, kulturowych, politycznych oraz ekonomicznych procesów modernizacyjnych w XIX-wiecznej Skandynawii, kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego i świadomości narodowej warstw chłopskich.

Publikacja jest rezultatem projektu, którego realizacja była możliwa dzięki grantowi Narodowego Centrum Nauki (konkurs „Opus 7”, nr UMO-2014/13/B/HS3/04923).

******

Preachers, Teachers and Politicians. Religious Awakening Movements and Modernization in the Nordic Region in the 19th century

The monograph describes folk and mass preaching movement in protestant Scandinavia in the 19th century, which was a protest and secular alternative to the state church and its interpretations of faith. The author focuses on non-religious, social importance of preaching movements, recognizing in them a significant aspect of cultural, political and economic modernization processes in the 19th century Scandinavia, the formation of civic society and national awareness of the peasant class.

Keywords: Scandinavia, the Nordic region, religious awakening, folk Lutheranism, preaching movement, Denmark in the 19th century, Norway in the 19th century, Sweden in the 19th century.

Grażyna Szelągowska – pracuje na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1971-1974 studiowała historię na uniwersytecie w Kopenhadze. Tytuły magistra (1979), doktora (1988) i doktora habilitowanego (2003) uzyskała na Wydziale Historycznym UW. Od 2007 roku jest profesorem tej uczelni.

Główne kierunki jej zainteresowań badawczych to: historia Skandynawii XVII–XX wieku, historia społeczna XIX i XX wieku (zwłaszcza urban history i historia kobiet), historia filmu oraz film w warsztacie historyka, a także dydaktyka historii (podręczniki dla szkół różnych poziomów). Autorka m.in. syntez: Historia Norwegii XIX i XX wieku (współaut. K. Szelągowska, Warszawa 2019) i Dania. Historia państw świata w XX i XXI wieku (Warszawa 2010) oraz monografii: Idea zjednoczonej Północy w skandynawskim ruchu studenckim I połowy XIX wieku (Warszawa 1992) i Poddany i obywatel. Stowarzyszenia społeczne w Danii w dobie transformacji ustrojowej w XIX wieku (Warszawa 2002).