Zapisy codzienności... O dziewiętnastowiecznych dziennikach choroby i osobistych szkicownikach malarskich

Książka podejmuje problem miejsca i roli w kulturze oraz dziewiętnastowiecznej codzienności dwóch form: dziennika choroby oraz szkicownika malarskiego jako świadectw zjawiska określanego jako zwrot ku prywatności. Brali w nim udział nie tylko artyści-zawodowcy, ale także amatorzy pochodzący z różnych stanów, niezależnie od płci i wieku. Książka oparta na nieznanych dotąd źródłach archiwalnych, ukazuje rozmiar zjawiska i jego znaczenie, omawia również przykłady źródeł (dziennik choroby Wandy Czartoryskiej, szkicowniki rodziny Branickich z nieznanymi szkicami młodziutkiego Wojciecha Kossaka), wskazując na zróżnicowanie ich form i przemiany, którym ulegały.

******

Recorded legacies of everyday life… On nineteenth-century illness diaries and personal painters’ sketchbooks

The book addresses the issue of place and role in culture and 19th century everyday life of two forms: the illness diary and the painter’s sketchbook as testimonies of a phenomenon referred to as the privacy turn. Its participants included not only professional artists but also by amateurs of different status, regardless of gender and age. The book, based on hitherto unknown archive sources, shows the significance of that movement and describes some such sources (Wanda Czartoryska’s illness diary, the sketchbooks of the Branicki family, which include unknown sketches of very young Wojciech Kossak), pointing to the diversity of their forms and the transformations they underwent.

Keywords: private sketchbooks, illness diary, privacy turn.

Recenzja autorstwa Moniki Ładoń opublikowana w dwutygodniku "artPAPIER" » INTYMNOŚĆ ŚWIADKOWANIA

Elżbieta Wichrowska – historyczka literatury i kultury XVIII i XIX wieku (ze szczególnym uwzględnieniem Wielkiej Emigracji), edytorka tekstów dawnych związana z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (od magistra do profesora), dyrektor Centrum Badań nad Kulturą Warszawy UW. Bada, sięgając do rękopiśmiennych zasobów archiwalnych, początki form literatury osobistej, takich jak dziennik intymny, prywatny dziennik choroby czy prywatny szkicownik malarski, mikrohistorie kobiet przełomu XVIII i XIX wieku i formy aktywności kulturotwórczej ośrodków, np. radziwiłłowskiego Nieborowa. Odkrywanie nowych źródeł, ich analizę i interpretację stara się wiązać z edycją tekstów.
Opublikowała m.in.: Antoni Ostrowski, Ten biedny Mickiewicz. Zapiski z początków towiańszczyzny (2006), Twoja śmierć. Początki dziennika intymnego w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku (2013), Marianna z Żeglińskich Dembińska. Polskie początki buntu kobiet (2017), Pomiędzy powstaniem a emigracją. Podgórski szkicownik Piotra Michałowskiego z roku 1832 (wraz z Janem K. Ostrowskim), Jeszcze żywi czy już zmarli? Dziewiętnastowieczne dokumentacje emigracyjnego umierania (2023). Współredagowała dwa tomy Kajetów Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej (2016, 2019). Publikuje w „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim” czy „Wieku Oświecenia”.