Okruchy starożytności. Użytkowanie monet antycznych w Europie Środkowej, Wschodniej i Północnej w średniowieczu i w okresie nowożytnym

Monety antyczne (tj. greckie, celtyckie i rzymskie, wyemitowane do początku VI wieku po Chrystusie) stanowią niewielką część datowanych na średniowiecze i epokę nowożytną skarbów i innych zespołów zabytków znajdowanych w Europie Środkowej, Wschodniej i Północnej. Monety takie były również odnotowywane w kontekstach grobowych i osadniczych z tego samego okresu. W znaleziskach trafiały się m.in. monety zaopatrzone w otwór, co sugeruje, że były one wykorzystywane jako amulety lub ozdoby.

Monografia zawiera teksty autorstwa naukowców z Polski, Niemiec, Czech, Szwecji i Danii. Celem ich rozważań opartych na źródłach archeologicznych, numizmatycznych i pisanych było zbadanie problemu użytkowania monet antycznych na terenie obecnych krajów bałtyckich, zachodniej Rosji, Białorusi, Ukrainy, Słowacji, Czech, wschodnich Niemiec i w Skandynawii, w przybliżeniu między VII wiekiem, a przełomem XVIII wieku.

******

Slivers of Antiquity. The Use of Ancient Coins in Central, Eastern and Northern Europe in the Medieval and Modern Periods

Ancient coinage (understood here as pre-AD 6th century Greek, Celtic and Roman issues) constitutes a small percentage of hoards and other assemblages found in Central, Eastern and Northern Europe, dated to the Middle Ages and to the modern period. Ancient coins have also been recorded at other sites in contexts dated to the same time, such as burial or settlement sites. Finds sometimes include pierced coins, which suggests they may have been used as amulets or jewellery.

The book contains the texts written by researchers from Poland, Germany, the Czech Republic, Sweden and Denmark. The aim of their studies of the archaeological, numismatic and written sources was to examine the use of ancient coins in the territories of present-day Poland, Baltic States, western Russia, Belarus, Ukraine, Slovakia, the Czech Republic, eastern Germany and Scandinavia in a period spanning from approximately 7th century to the turn of the 18th century.

Keywords: ancient coins, coins finds, Roman period, Migration period, Barbaricum, coin hoards, early medieval context, monetary circulation, catalogue of finds of ancien coins.

Problem użytkowania monet antycznych (głównie greckich i rzymskich) w średniowieczu i w okresie nowożytnym jest bardzo istotnym, ale jednocześnie trudnym i złożonym zagadnieniem. Istotnym przede wszystkim z perspektywy zrozumienia procesów kierujących obiegiem i funkcją pieniądza, ale również monetyzacją społeczeństw, czy wreszcie recepcją antyku w epokach następujących po starożytności.
Z recenzji profesora Jarosława Bodzka

Książka (…) jest publikacją bez wątpienia potrzebną, w sposób kompleksowy wprowadzającą do obiegu naukowego nowy materiał źródłowy oraz nowe spojrzenia na istotne tematy dotyczące zarówno antyku, jak i średniowiecza (i nie tylko) Europy Środkowej i Skandynawii.
Z recenzji profesora Mariusza Mielczarka

Arkadiusz Dymowski, http://orcid.org/0000-0002-8659-510X
ANCIENT COINAGE IN CENTRAL, EASTERN AND NORTHERN EUROPE PRIOR TO THE MIDDLE AGES – AN OVERVIEW / PIENIĄDZ ANTYCZNY NA TERENIE EUROPY ŚRODKOWEJ, WSCHODNIEJ I PÓŁNOCNEJ PRZED OKRESEM ŚREDNIOWIECZA - ZARYS PROBLEMU
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.17-42

Felix Biermann, https://orcid.org/
ANCIENT COINS AND THEIR FUNCTIONS DURING THE MIDDLE AGES AND EARLY MODERN ERA IN THE TERRITORY OF EASTERN GERMANY / MONETY ANTYCZNE I ICH FUNKCJE W ŚREDNIOWIECZU I WCZESNEJ EPOCE NOWOŻYTNEJ NA TERYTORIUM NIEMIEC WSCHODNICH
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.201-220

Tomasz Maćkowski, https://orcid.org/0000-0002-4795-2346
ANCIENT COINS AND THEIR FUNCTIONS: MEDIEVAL AND MODERN WRITTEN SOURCES FROM POLISH LANDS / MONETY ANTYCZNE ORAZ ICH FUNKCJE W ŚWIETLE ŚREDNIOWIECZNYCH I NOWOŻYTNYCH ŹRÓDEŁ PISANYCH Z ÓWCZESNYCH ZIEM POLSKICH
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.89-112

Mateusz Bogucki, https://orcid.org/0000-0001-8810-8785
ANCIENT COINS FROM EARLY MEDIEVAL POLISH FINDS / MONETY ANTYCZNE Z WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH ZNALEZISK POLSKICH
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.43-64

Mateusz Bogucki, https://orcid.org/0000-0001-8810-8785
Arkadiusz Dymowski, http://orcid.org/0000-0002-8659-510X
Grzegorz Śnieżko, https://orcid.org/0000-0003-0107-4151
CATALOGUE OF FINDS OF ANCIENT COINS IN CONTEXTS OF THE MEDIEVAL AND MODERN PERIOD (7TH-18TH CENTURY) IN THE TERRITORY OF PRESENT-DAY POLAND / KATALOG MONET ANTYCZNYCH ZNALEZIONYCH W KONTEKSTACH ŚREDNIOWIECZNYCH I NOWOŻYTNYCH (VII-XVIII W.) NA TERENIE OBECNEJ POLSKI
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.367-442

Michał Zawadzki, https://orcid.org/
COLLECTING OF ANCIENT COINS IN POLAND AND THE NEIGHBOURING COUNTRIES IN THE PRE-PARTITION PERIOD / KOLEKCJONERSTWO MONET ANTYCZNYCH W POLSCE I KRAJACH OŚCIENNYCH W OKRESIE PRZEDROZBIOROWYM
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.283-300

Helle W. Horsnas, https://orcid.org/
FINDS OF ANCIENT COINS FROM THE VIKING AGE TO MODERN PERIODS IN THE TERRITORIES OF DENMARK / ZNALEZISKA MONET ANTYCZNYCH OD OKRESU WIKIŃSKIEGO DO CZASÓW WSPÓŁCZESNYCH Z TERENÓW DANII
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.177-200

Jiri Militky, https://orcid.org/
FINDS OF ANCIENT COINS IN MEDIEVAL AND EARLY MODERN CONTEXTS IN THE CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA / ZNALEZISKA MONET ANTYCZNYCH W KONTEKSTACH ŚREDNIOIECZNYCH I WCZESNO NOWOŻYTNYCH NA TERENIE REPUBLIKI CZESKIEJ I SŁOWACJI
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.221-262

Tomasz Kurasiński, https://orcid.org/0000-0002-8158-1104
Kalina Skóra, https://orcid.org/0000-0002-3197-6060
FROM THE PAST INTO THE FUTURE ?? ARCHAICA AS A RESEARCH PROBLEM (ON THE BASIS OF MEDIEVAL AND MODERN PERIOD FINDS FROM EAST-CENTRAL EUROPE) / Z PRZESZŁOŚCI W PRZYSZŁOŚĆ - ARCHAIKA JAKO PROBLEM BADAWCZY NA PODSTAWIE ŚRED NIOWIECZNYCH I NOWOŻYTNYCH MATERIAŁÓW Z EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.301-366

Mateusz Bogucki, https://orcid.org/0000-0001-8810-8785
Arkadiusz Dymowski, http://orcid.org/0000-0002-8659-510X
Grzegorz Śnieżko, https://orcid.org/0000-0003-0107-4151
INTRODUCTION / WSTĘP
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.7-16

Grzegorz Śnieżko, https://orcid.org/0000-0003-0107-4151
ROMAN COINS FROM LATE MEDIEVAL AND MODERN PERIOD FINDS IN THE TERRITORY OF PRESENT-DAY POLAND / MONETY RZYMSKIE ZE ZNALEZISK PÓŹNOŚREDNIOWIECZNYCH I NOWOŻYTNYCH Z OBSZARU WSPÓŁCZESNEJ POLSKI
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.65-88

Anna Zapolska, https://orcid.org/0000-0002-4381-7745
ROMAN COINS IN EARLY MEDIEVAL HOARD FINDS FROM THE BALTIC STATES / MONETY RZYMSKIE WE WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH SKARBACH Z KRAJÓW NADBAŁTYCKICH
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.263-282

Kyrylo Myzgin, https://orcid.org/0000-0002-5881-3376
THE “SECOND LIFE” OF ANCIENT COINS IN EASTERN EUROPE IN THE MIDDLE AGES AND THE MODERN PERIOD / „DRUGIE ŻYCIE” ANTYCZNYCH MONET W EUROPIE WSCHODNIEJ W ŚREDNIOWIECZU I NOWOŻYTNOŚCI
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.113-158

Florent Audy, https://orcid.org/
THE USE AND REUSE OF ROMAN COINS IN VIKING, MEDIEVAL AND MODERN PERIOD SWEDEN / UŻYTKOWANIE I WTÓRNE WYKORZYSTYWANIE MONET RZYMSKICH W SZWECJI W OKRESIE WIKIŃSKIM, ŚREDNIOWIECZU I NOWOŻYTNOŚCI
https://doi.org/10.31338/uw.9788323547051.pp.159-176