Kultura w stosunkach międzynarodowych. Tom 1. Zwrot kulturowy

Książka poddaje krytycznej refleksji sposób, w jaki dzisiaj jest dostrzegana bądź z jakich powodów bywa przemilczana obecność kultury w stosunkach międzynarodowych. Czy kultura jest narzędziem teoretycznym, które potrafimy stosować, by analizę stosunków międzynarodowych uczynić pełniejszą? Przed jakimi problemami stajemy, próbując zoperacjonalizować pojęcie kultury na potrzeby badań prowadzonych w zakresie stosunków międzynarodowych? W jaki sposób go używamy? Do dorobku jakich nauk sięgamy, starając się to pojęcie oswoić? Jakie historie w stosunkach międzynarodowych kultura pozwala nam opowiedzieć? Komu daje głos, a komu go odbiera?

Należy dostrzec, że współcześnie nauki społeczne i humanistyczne postawiły kulturę na piedestale. To przecież "kultura jest sprawą życia i śmierci" (Mahmood Mamdani), to "kultura jest wszędzie" (Ulf Hannerz), kultura "przesądza prawie o wszystkim" (David Landes), kultura "jest na ustach wszystkich" (Marshall Sahlins), z kulturą "trzeba się liczyć" (Samuel Huntington), kultury "nie sposób przecenić" (Lawrence Harrison). W konsekwencji, proliferacja sensów wiązanych z kulturą zaszła tak daleko, że badacze zdają się bezradni, rezygnując z prób uporządkowania chaosu pojęciowego i dowolności odwoływania się do pojęcia kultury.

Badania przeprowadzone w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UW mają pomóc w uporządkowaniu istniejącego zamętu, wskazać różnorodne pola badawcze, na których kultura się pojawia bądź pojawić się powinna, wreszcie przedstawić wyniki analiz przeprowadzonych wokół wielorakich przejawów kultury w stosunkach międzynarodowych, zarówno w teorii, jak i w praktyce.

*********

Culture in international relations. Volume 1: The cultural turn

A critical reflection on the way the presence of culture in international relations is currently noticed or the reasons why at times it is ignored. The publication encourages discussion on the influence of widely understood culture on interstate relations, on the quality of the legal and international regulations of important sectors of contemporary international law, and on the observance of the binding norms and international regimes.

Keywords: culture in interstate relations, culture in international relations, cultural turn.

Zobacz też: Kultura w stosunkach miedzynarodowych. Tom 2. Pulapki kultury »

Dr Hanna Schreiber – doktor nauk humanistycznych, kierownik studiów podyplomowych „Komunikacja międzykulturowa w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego”, prowadzonych wspólnie przez Uniwersytet Warszawski i Akademię Obrony Narodowej. Członek Rady Naukowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych oraz Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych. Współpracuje z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polskim Komitetem ds. UNESCO oraz Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Do jej zainteresowań badawczych należą: kulturowe aspekty stosunków międzynarodowych, prawnomiędzynarodowa ochrona dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego, ochrona dóbr kultury w konfliktach zbrojnych, antropologia kultury, historia sztuki, kulturowe uwarunkowania operacji wojskowych. Opublikowała m.in. monografie: Koncepcja „sztuki prymitywnej”. Odkrywanie, oswajanie i udomowienie Innego w świecie Zachodu (Warszawa 2012); Świadomość międzykulturowa. Od militaryzacji antropologii do antropologizacji wojska (Warszawa 2013).

Prof. zw. dr hab. Grażyna Michałowska – profesor zwyczajny, kierownik Zakładu Prawa i Instytucji Międzynarodowych Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW oraz studiów doktoranckich na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. Członek Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych. Do jej zainteresowań badawczych należą: prawo międzynarodowe publiczne, w tym szczególnie prawa człowieka, kultura w stosunkach międzynarodowych, kwestie społeczne w stosunkach międzynarodowych. Opublikowała m.in. monografie: Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej (Warszawa 2007); Problemy praw człowieka w Afryce (Warszawa 2008).

Hanna Schreiber,
Cultural genocide – ludobójstwo kulturowe – kulturobójstwo: niedokończony czy odrzucony projekt prawa międzynarodowego?.
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.252-274

Alicja Fijałkowska, https://orcid.org/
Imperializm kulturowy
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.178-194

Aleksandra Jarczewska, https://orcid.org/
Kultura a gospodarka – kulturowe aspekty oddziaływania na gospodarkę
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.77-98

Patrycja Grzebyk,
Kultura a rozliczanie zbrodni międzynarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.275-292

Stanisław Bieleń,
Kultura w negocjacjach międzynarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.99-119

Bolesław Balcerowicz, https://orcid.org/
Kultura w sferze wojskowości – od kultury strategicznej do zwrotu kulturowego
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.61-76

Anna Wojciuk,
Kultura w teoriach stosunków międzynarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.25-42

Bogusław Lanckoroński, https://orcid.org/
Kultura w tworzeniu prawa międzynarodowego publicznego – zwyczaj oraz ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.195-213

Justyna Nakonieczna,
Kultura w tworzeniu reputacji państwa
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.141-158

Dorota Heidrich, https://orcid.org/
Kulturowe aspekty powstawania i funkcjonowania organizacji międzynarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.120-140

Wiesław Lizak, https://orcid.org/0000-0001-7383-4012
Kulturowe uwarunkowania konfliktów
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.159-177

Bieńczyk-Missala Agnieszka,
Kulturowe uwarunkowania tworzenia i przestrzegania uniwersalnych praw człowieka
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.214-230

Grażyna Michałowska,
Prawne, polityczne i kulturowe uwarunkowania polityki genderowej
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.231-251

Franciszek Gołembski, https://orcid.org/
Proces formowania kultury politycznej we współczesnych stosunkach międzynarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.43-60

Hanna Schreiber,
Grażyna Michałowska,
Wprowadzenie. Zwrot kulturowy w stosunkach międzynarodowych
https://doi.org/10.31338/uw.9788323520313.pp.7-24