Wstyd i duma. Tom 1. Generalia i kontrasty w badaniach nad konceptualizacją przeżyć samoświadomościowych w języku polskim (na tle porównawczym)

Monografia odpowiada na pytanie o rolę języka w wyrażaniu, poznawaniu i przeżywaniu uczuć wstydu i dumy jako elementów sytuacji emocjonalnej. Tworzy modele rozumienia tych przeżyć (na podstawie danych słownikowych i korpusowych), a następnie koncentruje się na poszukiwaniu odpowiedzi na pytania dotyczące motywacji badań nad językową konceptualizacją uczuć, oraz prezentuje ustalenia specjalistów (zwłaszcza psychologów) na temat właściwości, wartościowania i typologii przeżyć samoświadomościowych, konfrontując tę wiedzę z ustaleniami badaczy różnych języków.

******

Shame and Pride. Volume 1. Broad Overwiev and Contrasts in the Research on Self-awereness Experiences in Polish Language

The monograph explores the role of language in expressing, recognising and experiencing the feelings of shame and pride as elements of emotional situation. It develops models for understanding such experiences (on the basis of lexical corpora), focuses on providing answers to questions concerning the research on language conceptualisation of feelings and presents the findings of professionals (especially psychologists) about the features, valuation and typology od self-awareness experiences, confronting this knowledge with the results of the research on various languages.

Keywords: emotion terms, shame, pride, contrastive studies, specialist language in psychology.

Praca jest rozprawą o metodologicznych podstawach kognitywnych z użyciem szerokich danych korpusowych, zaś jej celem jest zaproponowanie modeli pojęciowych emocji samoświadomościowych. Rozprawa koncentruje się głównie na pojęciach wstydu oraz dumy w języku polskim oraz wpisuje się w aktualną tematykę dużego i rozwijającego się obszaru językoznawstwa oraz psychologii w odniesieniu do studiów nad uczuciami i emocjami. […] Odbiorcami i czytelnikami przedstawionej rozprawy mogą być […] językoznawcy, psychologowie oraz psychologowie społeczni, a także specjaliści w dziedzinie antropologii i kultury […].
Prof. dr hab. Barbara Lewandowska-Tomaszczyk

Aktualność opiniowanej monografii jest szczególnie istotna z kilku przynajmniej względów. Po pierwsze, […] analizowane pojęcia WSTYDU i DUMY stają się jednymi z centralnych w [polskim] dyskursie na temat możliwych postaw społecznych. Po drugie, […] obecnie lingwistyka przestaje być wyłącznie opisem samego języka i wkracza w sfery systemów pojęciowych i tendencji w ludzkim myśleniu o świecie […]. Po trzecie wreszcie, postulowanymi postawami metodologicznymi lingwistyki jest interdyscyplinarność badań […], a w wypadku studiów polonistycznych – również tło porównawcze innych języków i wewnętrznych stratyfikacji w obrębie jednego języka etnicznego.
Wszystkie te trzy perspektywy metodologiczne […] są obecne w prezentowanym tomie […].
Prof. dr hab. Ryszard Tokarski

Dr hab. Agnieszka Mikołajczuk – doktor habilitowana, językoznawczyni. Pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół semantyki (głównie kognitywnych analiz języka emocji), stylistyki i tekstologii (zwłaszcza reportażu) oraz metodyki języka polskiego (jako rodzimego i obcego).
Autorka monografii: Gniew we współczesnym języku polskim. Analiza semantyczna (1999) i Obraz radości we współczesnej polszczyźnie (2009) oraz współautorka i współredaktorka prac zbiorowych, m.in. Praktycznej stylistyki nie tylko dla polonistów (2003), Wiedzy o języku polskim w zreformowanej szkole (2004) i Odkrywania znaczeń w języku (2012), a także wielu artykułów publikowanych w czasopismach naukowych oraz polskich i zagranicznych tomach zbiorowych.