Uniwersalizm rewolucyjny. Krytyka państwa narodowego we francuskiej myśli polityczno-prawnej od Oświecenia do Unii Europejskiej

Publikacja stanowi próbę rekonstrukcji i analizy koncepcji struktur ponadpaństwowych we francuskiej myśli polityczno-prawnej w okresie od Oświecenia do czasów współczesnych. Autor stawia tezę, że kluczowe nowożytne koncepcje zastępowania bądź ograniczania suwerenności państwowej na rzecz struktur władztwa ponadpaństwowego i ponadnarodowego wywodzą się przede wszystkim z Oświecenia i rewolucji 1789 roku. Odwołując się do bogatej literatury przedmiotu, dowodzi, że we Francji, tradycyjnie kojarzonej z etatyzmem i afirmacją suwerenności narodowej, funkcjonuje bogactwo nurtów skrajnie odmiennych. Kraj ten bowiem można uznać za swoisty „matecznik” idei uniwersalizmu rewolucyjnego, z którego czerpią bezpośrednio bądź pośrednio liczni radykałowie bez względu na narodowość.

******

The Revolutionary Universalism. Criticism of the National State in French Political and Legal Thought from the Enlightenment to the European Union

The publication attempts to reconstruct and analyse the concepts of transnational structures in French political and legal thought from the Enlightenment to modern times. The author argues that key modern concepts of substituting or limiting state sovereignty towards transnational power structures originate in the Enlightenment and 1789 French Revolution. Referring to the extensive subject literature, he demonstrates that in France, traditionally associated with statism and the affirmation of national sovereignty, there is a wealth of entirely different trends. France can be considered a kind of “bastion” of revolutionary universalism, from which many radicals, regardless of their nationality, derive directly or indirectly.

Keywords: national state, imperialism, anti-statism, France, sovereignty.

Autor pracy skoncentrował się na analizie tych idei, które po dziś dzień wspierają dążenia do ograniczenia suwerenności państwa, wzmocnienia procesów integracji, przynajmniej europejskiej, [oraz] procesów globalizacji. Temat jest nader aktualny, [kiedy] szczególnie w Polsce […] trwa debata na temat suwerenności. […] Autor wskazuje na nurty obecne we francuskiej myśli polityczno-prawnej […], przy czym myśl ta jest odtwarzana nie tylko z dzieł intelektualistów, ale i wypowiedzi aktorów polityki. Plejada nazwisk spotykanych na kartach tej pracy jest imponująca: poczynając od Jana Jakuba Rousseau, mowa jest o Pierre J. Proudhonie, o Albercie Camusie, przez Artistida Brianda, Charles’a de Gaulle’a, Nicolasa Sarkozy’ego po Jacques’a Attaliego.
Z recenzji prof. dr hab. Marii Zmierczak

Mogę stwierdzić, że porównywalnej pracy nie ma nie tylko w naszej, z natury rzeczy skromnej, literaturze, ale i w obiegu międzynarodowym. […] praca może odegrać odpowiednią rolę w zakresie wiedzy o koncepcjach uniwersalistycznych (rozumianych także jako dotyczące Europy) w czasach nowożytnych i najnowszych, w tym, co najważniejsze, rolę inspirującą innych badaczy.
Z recenzji prof. dr. hab. Huberta Izdebskiego

Dariusz Mańka jest doktorem nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne, adiunktem w Katedrze Historii Doktryn Polityczno-Prawnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe ogniskują się m.in. wokół nowożytnych doktryn polityczno-prawnych ze szczególnym uwzględnieniem myśli francuskiej, koncepcji suwerenności i dobra wspólnego, myśli republikańskiej, ideologicznych uwarunkowań instytucji własności, a także komparatystyki prawniczej.